*وبلاگ طایفه کاله*

          

سلام به بازدید کنندگان عزیز!

ضمن خوش آمد گویی و خیر مقدم

می خواستم خدمت شما سروران گرامی

عرض کنم که این وبلاگ برای معرفی

طایفه کاله و جد بزرگم آ مندنی بک کاله

راه اندازی شده است. دوستان اگه سؤالی یا

پیشنهادی دارند میتونن توی نظرات با

اینجانب در میون بزارن. در مورد این وبلاگ

نظر بدین. با تشکر از بازدید کنندگان محترم

مدیریت وبلاگ کاله

**حمید**

 

+نوشته شده در یک شنبه 7 آبان 1395برچسب:بدون نظر وبلاگ رو ترک نکنین,ساعت22:22توسط حمید | |

 

 

 

معرفی طایفه کاله از ایل بزرگ بهداروند

 

طایفه کاله یکی از تیره های علادیوند از ایل بهداروند می باشد. که دراندیکا سکونت داشته وهم اکنون درشهرجنت مکان ساکن می باشند. طایفه کاله درزمانهای پیشین ییلاق وقشلاق می کردند.محل ییلاقی آنها چلگرد،سرداب بُزآب و دول کاله دراستان چهارمحال بختیاری و شهرکرد می باشد و محل  قشلاق این طایفه در اندیکا و دوراب و چیتی(سرآستان وزیرآستان) ودز اسدخان (دزملکان) در استان خوزستان می باشد و به شغل کشاورزی،دامداری و باغ داری مشغول می باشند.طایفه کاله مردانی شجاع و دلیر همانند آ مندنی بک کاله را در خود پرورانید. آ مندنی بک کاله درسال1210 هجری قمری دراندیکا دیده به جهان گشود.او قدی بلند وسینه ودستانی پهن وبازوانی قوی داشت کاردی چکابی و گرزی هشت و تفنگ انگلیسی که به پیشتو فرنگی معروف بود همراه خود داشت وی درتیراندازی مهارت بالایی داشت بدین صورت وقتی به شکارمی رفت دو پازن کوهی (بزنرکوهی) را با تفنگ نشانه می رفت ومحال بود که تیرش خطا برود.

                آ مندنی دو پازن زید        یکی نِه دال خَرد

آ مندنی بیشتر وقتش را درجنگ های ایلی می گذراند تا اینکه روزی اسدخان بهداروند ملقب به اسدخان شیرکش به او پیشنهاد داد تا در جنگ هایی که با دستور انگلیسی ها وفرانسوی ها با فتحعلی شاه قاجار و حبیب الله خان دورکی درپیش دارد او را یاری دهد . آ مندنی بک کاله پیشنهاد خان راپذیرفت.اسدخان فرماندهی مبارزات ایلی را به آ مندنی بک واگذار می نمود و در جنگهایی که با فتحعلی شاه قاجار و دورکی ها داشتند پیروز می شدند.(جنگهایی همانند کلنچی،رگ منار،شوخی یا شبیخون اندکا و نه هزار). بعداز اسد خان بهداروند فرماندهی ایل بهداروند را پسرش جعفرقلی خان بهداروند به عهده داشت. و حبیب الله خان دورکی درآن زمان ایلخانی بختیاری را به عهدۀ پسران خود جعفرقلی خان وکلبعلی خان دورکی واگذار نمود. وعمده ی اختلافات دو خان بزرگ برسر بدست آوردن حکومت در بختیاری بود. وقتی جعفرقلی خان بهداروند به جایی اردو می کشید از چهار تن ازدلاورمردان ایل بهداروند آ مندنی ، صیدال ، فرهاد و جهانبخش استفاده می کرد و فرماندهی مبارزات ایل بهداروند را به این چهارتن واگذار می کرد. جعفرقلی خان بهداروند مادرش راکی بود. وی به پشتیبانی و همراهی دایی هایش به مبارزه علیه جعفرقلی خان و کلبعلی خان دورکی  برخاست.در جنگ معروف شوخی اندکا که در محل دیرو (دوراب) به وقوع پیوست اردوی دورکی ها به محاصره بهداروندها افتاد.عرصه جنگ به هر دو ایل در سال 1252 هجری قمری قوت گرفت که آمندنی،آصیدال، فرهاد،جهانبخش، آمسیح کاله و هادی در میان اردوی دورکی ها با چابک سواری و تیراندازی به میان آنها یورش بردند بعد از چند ساعت زد و خورد و نبرد شوخی آ مندنی بک کاله که نقطه عطف و هدفش کشتن کلبعلی خان دورکی بود با پیشتَو فرنگی یعنی همان (کلت انگلیسی) به سمت او شلیک کرد طوری که هر دو دست کلبعلی خان دورکی را قطع نمود.

 

    مندنی کُلَه کَزی پیشتَو فَرَنگی        وَندِسِه به شاه کلبلی دستاسِ چَینی

 

 در همان لحظه آ مندنی بک با اسب باد که اسدخان بهداروند برای روز مبادا به او داده بود به همراه آ صیدال و فرهاد و جهانبخش به اردوی دورکی ها هجوم آوردند و خیلی از آنها را کشتند.         اسب باد امداد نیا کچس بلنده                                                                                                                    دادمس به مندنی سی روز تنگم                                                          در این بین آصیدال و سواران در جنگ شوخی کشته شده و جان خود را از دست دادند. آمندنی بک کاله با دیدن این صحنه به طرف نعش آصیدال حرکت کرد و از روی اسب باد دستش را درون شال آصیدال برده و او را بلند کرد و بر روی اسب قرار داد و با خود از اردو خارج کرد در بین راه که به نزدیکیهای دیرو رسید توسط فردی بنام باقر تیری از لابلای پرزین به ران آمندنی اصابت کرد. بعد از چند ساعت سواران جعفرقلی خان بهداروند به هیجار او آمدند و وی را به اردوی جعفرقلی خان رساندند.جنگ دیرو که به شوخی اندیکا معروف است پایان یافت و آ مندنی بک کاله پس از چهل روز تحمل درد در منطقه گرمسیری دیرو(دوراب) دار فانی را وداع گفت و به گفته راوی قبر ایشان در پیر احمد بلد می باشد.

                  پا زَنون شادی کُنِن         دالون هِی زَنِن زار

سپس بعد از آمندنی بک کاله فرزندان و نوادگان او بزرگی و کد خدایی ایل بهداروند و جلکان را به عهده داشتند یکی از آنها مرحوم ملا عبدالحسین احمدی در زمان حاج محمد قلی خان اسدی بزرگی و کد خدایی ایل بهداروند و جلکان را به عهده داشته و بعد از حادثه ای که در آن زمان منجر به مرگ او شده بود حاج محمد قلی خان اسدی برادر ایشان ملا احمد احمدی را به عنوان بزرگ و کد خدای طایفه کاله و جلکان معرفی کرد و در شهر جنت مکان کنونی جلکان آن زمان سکونت داشته بود و در سال 1342 به علت بیماری لا علاج به تهران منتقل شد و در همان جا از دنیا رفت و به گفته ی راوی در شاه عبدالعظیم تهران خاکسپاری شد.

در حوالی شهر جنت مکان زمینهایی وجود دارد که به نام های ماز مندنی و لَه ملا احمد و درۀ عرب کُشُون معروف می باشند. 

 

     نیله سُوارِ کَموتَری دین بافِه بافِه   

                          سُوارِس ملا احمد یَه دِر به ایل اِخورِه یکی به طایفه

 

شهرت هایی که در طایفه کاله از ایل بهداروند وجود دارد به شرح زیر می باشد:

کاله ، کاله پور ، احمدی ، ندایی ، موسی زاده ، آقایی ،آقایی فر، فاریابی ، زرده زاده ، آزادیخواه ، همتی نیا ، همتی ، باد نوروزی ، بهرامی ، جهان ، علادیوند ، میری زاده ، صابریان، فتحی، جرنگ ، کریمی ، زراعتکار ،  شاهی وند ، بهداروند ، علیزاده ، آبتین ، نوروزی ، شعاعی ،حسین وند وعظیمی راد(اولاد آمَسیح کاله) ، حسن زاده ، محمدی، عابدین، کاظمی...

آوازه ی اجداد برگهایی را در ایل بختیاری به افتخار ترسیم نمود همچنان که پژواک شیهۀ اسب باد و تفنگ آ مندنی بک کاله و متعاقب آن ملا عبدالحسین و ملا احمد احمدی برگ سبز ابیات حماسی این جاودان می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

+نوشته شده در پنج شنبه 12 شهريور 1395برچسب:ملا عبدالحسین و ملا احمد احمدی نوه های آمندنی بک کاله,ساعت23:50توسط حمید | |

 

شعری که درزیر مشاهده می فرمایید در رابطه با اختلافات میان دو خان بزرگ بهداروند و دورکی از طایفه هفت لنگ بختیاری که بر سر بدست آوردن ایلخانی گری در طوایف هفت لنگ بختیاری به وقوع پیوست سروده شد.

 

 

زُلف سُهر به کار نیا قَوا کَمرچین             

                            آمندنی خان زَی دَر گشت مِنِه  زین

خُوم  و هالویَلم  چار تا   بلیوند                

                            چوقایی شِلیتِه سُوارباز جنگِ دَروَند

نال اَسب رَو نیکُنِه به راک دیرَو             

                          آمندنی پنج تیر به شُون شَو نیکُنه خَو

چارسُوارچی گنجِ شیروَیدِن دَمِ تَش            

                         صیدال بک ومندنی فرهاد و جونبَش

چارسُوارچی گُنجِ شیروَیدِن دَمِ دی             

                         صیدال بک ومندنی فرهاد و جُنگیر

آصیدال بک ومندنی دِل زِسُوارون            

                       چپ وراست جنگ اِکُنِن چی برف و بارون

آصیدال جار ایزَنِه گَو مندنی شیر              

                     جنگ به جرأت بِکُن تیروَست به تقدیر

آصیدال جار ایزَنه گَو مندنی بَک             

                    سُوارسَرپیچ بِدِه جنگ سی خومِه تَک

اندِکا نِ  بِکُنم  به  چَل حینی                   

                    دورکی  تا زِندِه  بید  بِس  نَنِشینِه

آمندنی کُلَه کَزی  پیشتَو فَرنگی              

                   وَندِسِه به شا کلبلی دستاسِ چَینی

علیداد ومندنی شرم زِخدا کُن                

                   گُنَه کارو بی گُنَه ز یک سَوا کُن

ستاره به  سَر دِز خدا  خداسِه                 

                  شِکَستِ مال بَووس بیشتر رِضاسِه

مون بورهمدانی سیصد نی اَرزه             

                  نومدارخون بِگوین جون تَیت به قَرضِه

پَرزین سَردَره  باقر به  ریسِه                

                  آمندنی کَند واتِرات دیده و ندیسِه

مندنی کَند واتِرات وَرگشت ودیده            

                  پَرزین و باقرِ وا یَک تنیدِه

اندِکا مُدُم  بُهار چَشمه بُنِه جاز             

                  دستِتِه ماری زَنا اُستا تفنگ ساز

دستِتِه ماری زَنا تفنگ نَسازی               

                  مون بورهفت تیرخَرد نَوَست زِبازی

صیدال بک زِباد دِرَو بورِبکُن نال          

                  دورکی بی مُرُوَت تُخمِسِه وُردار

صیدال بک زِباد دِرَو بورِبکُن زین         

                  دورکی بی مُرُوَت تُخمِسِه وُرچین

آکوچیرمُلا عیدی چوقا نَواری              

                  وا ویر خوس نَوَرد تِیا علادی

اسب باد جَلَکون یَه وَعده جَو بِت بِدُم   

                  تا  پاچِه  دِز  سَر  دِراری

اسب باد اَمداد نِیا کَچِس بُلَندِه                

                  دادُمِس به مندنی سی روز تَنگُم

اسب باد اَمداد نِیا اَمروز خطا کِرد         

                   زِمِنِه سیصد سُوارتَنگِ دوجا کِرد

بارِإلا احمد بِدَل پیرِس گِرا نید            

                    بِدَلی شوخی زَنُم هوشِس به جا نید

خوم و هالویَلوم چارتا بلیوند                

                  بزَنُم شوخی دوجا چالنگ وهفت لنگ

صیدال بک ومندنی خَردِن قُرونِ         

                 زِمِنِه سیصد سُوار جُستِن گَگونِه

صیدال بک ومندنی خَردِن علی نِ        

                  توبِزَن جعفرقلی مو کلبلی نِ

اُسُکِه جنگِمون بِوَست به قَلعه خواجِ      

                 چالنگون به رَم نیرَن مازِه به مازِه

 

 

+نوشته شده در پنج شنبه 12 شهريور 1395برچسب:آ مندنی بک کاله,ساعت23:45توسط حمید | |

                 

 ادامه شعراختلافات میان دو خان هفت لنگ دورکی و بهداروند  

 

تاریکی دَم سحر اسب گالِنیده             

 

                 دورکی زِ اندِکا زونی بُریدِه

 

نال اسب گیرنیکُنِه به راک دیرَو         

 

                  دورکی زِاندِکا شَو نیکُنِه خَو

 

چارسُوارچی گُنج شیررَهدِن مِنِه تَش    

 

                  صیدال بک ومندنی فرهاد وجونبخش

 

چادِرامون زیدِه بین به پاچِه عباس       

 

                  قدارِه کَج بسته بین زِرگان چپ وراست

 

چادِرامون زَیدِه بین به دِزاسدخون        

 

                غُلامون به نَعش نشسته بین خان به نِیاسون

 

سَر دِز سَیل ایزَنُم دیرَو دیارِه              

 

                 زَحم دار تَرک نظر بورچال سُوار وَی

 

زَحم دارتَرک نظرتیرخَردِه به رونِس    

 

                   نَدونُم خان زَیدِسِه یا غُلامونِس

 

دولَکی لَکِ مُنار مُردُم زِسَرما          

 

                   سَرُمِه زِپُشت بُرید چپ کور گَرما

 

دولَکی لَک مُنار لَکِس هَوایِ            

 

                  شاهمراد سَرُمِه مَبُر تا خان بِیاهِه

 

زَهرِمار کِلِنه کَند اَو شورِ تَنی           

 

                  بهداروند زِاندکا مُنارِ رُمنید

 

مایون بورعلی تکی زِجا وُرِستا       

 

                   زین به دَروازه زَید به دِز نَواستا

 

سَردِز سَیل ایزَنُم هوا پسینِه             

 

                  زَحم دار به سَراسب هالوم مَسیِ

 

اسب مَنگولی مَنگولِس ستاره           

 

                 چی طِلا بِرچ ایزَنِه مِنِه قَداره

 

ستاره خالَک طِلا دُری به گوشِس      

 

                 بُردِسِ شا کلبلی تَرسُم فروشِس

 

ستاره خالَک طِلا دُری به ناسِ        

 

                 بُردِسِ شا کلبلی واپُشت نَداسِ

 

نَه  زِ تخم  اسدُم  بَلکُم  بمیرُم           

 

                 صد سُوارگَردِن زَنُم جا طفل شیرُم

 

نه زِتخم اسدم نه زِذاتِ طهماسب       

 

                  تیغ به ریم نیکَشُم تا روزبازخواست

 

گَرخدا نصرت بده دَو یا بِدَستم          

 

                 ستارِه نِ  بِوَنُم  به ترک اسبم

 

گَرخدا نصرت بده دَو یا به شُونُم        

 

                ستاره نِ بِوَنُم به ترک مونُم(مایون)

 

زُلف سُهرجنگ نیکُنه قَوا کَمرچین    

 

                چوقایی صیدالِ زَی دَرگشت مِنِ زین

 

آمندنی کُلَه کَزی پیشتَو فَرنگی         

 

               چی عاشو لِرِه خورِه به مِنِ اُردی

 

خوسِ زَیم اسبس زَیم،زَیم هردو دستس/

 

               دورکی صیدالِ کُشت زین زَی به اسبس

 

غرق آبیم مِنِ سُوارمُشکل بَرُم جون   

 

                دست سختی شوندُمِه به کلبلی خون

 

دست سختی شوندُمِه به خان دیرَو     

 

                وَندُم به شا کلبلی به تیر پیشتَو

 

آمندنی کُلَه کَزی پیشتَو به دستِس        

 

               وندِسِه به شا کلبلی زَی هردودستِس

جلکون خبر رسی جنگ وست به دیرو

                     آ مسی به نی اکشه مندنی به پیشتو

 

 

 

 


ادامه مطلب

+نوشته شده در پنج شنبه 12 شهريور 1395برچسب:آ مندنی بک کاله از طایفه بهداروند,ساعت23:35توسط حمید | |

عکس زیر مربوط به ملا احمد احمدی کاله می باشد

 

 

 

 

 

 

 

 

شعر زیر در مورد کدخدا ملا احمد احمدی کاله سروده شد.

نیله سُوار کَموتری ، دین بافه بافهِ

                   سُوارس ملا احمد، یَه دِر به ایل اِخورِه یکی به طایفه

کَدخداون هُنَی اِرِن بِیَو رَو وا باسون

                   هَر کُو یکی سُون کَج اِگُو بِده جوابسُون

کَدخداون هُنَی اِرِن بِیَو رَو به دینسون

                    هَر کُو یکی سُون کَج اِگُو بُگُو به سیسُون

 

+نوشته شده در جمعه 18 مرداد 1395برچسب:آ مندنی بک کاله یکی از دلاورمردان بهداروند در جنگ با دورکی,ساعت20:20توسط حمید | |

مرحوم حافظ احمدی از نوادگان آمندنی بک کاله و پدر بزرگ خودم

  عکس بالا مربوط به مرحوم حافظ احمدی کاله از اولاد آمندنی بک کاله می باشد روحش شاد و یادش جاودانه باد.

+نوشته شده در دو شنبه 31 تير 1395برچسب:مرحوم حافظ احمدی کاله,ساعت21:30توسط حمید | |

 شعر زیر درباره شجاعت نامدارخان منجزی و سیاست هالوزال از طایفه علادیوند بهداروند

و همچنین جعفرقلی خان بهداروند پسراسد خان شیر کش سروده شده است که پس از دهها

سال هنوزهم در محافل و مجالس ورد زبان است.

 

هالو زال خو ایگه  زس  بگرین گوش

                    اسبونه زین بکنین  خوتون یراق پوش

 

سرآستون و زیرآستون چل چل برد برد

                    داد زدست علی صالح مون کمیت زرد

 

سرآستون و زیرآستون چل چل زورون

                    تیپ  سوار علادیوند رهدن به  دورون

 

هالو زال خو ایگه  مگوین  و  مخندین

                    اسبونتون  زین  کنین   یراق   بوندین

 

سواری  ز دیر ایا  اُردیس  به  دیندا

                     دروازن   بگشین   بگوین   بفرما

 

سر آستون   بگرین   دین   کلونه

                     بگرین  و  مکشین  نومدار  کلونه

 

لامردون فرش کنین زگل خاش خاش

                     مگهین نومدار لره بگوین  قزلباش

 

یه دستم به  چو چادر سلام  به  زونم

                     شراوی کر اسد  تش  وند به جونم

 

یه دستم به چو چادرخان خوش اویدی

                     کی دیده وا دست نیا نومدار عیدی

+نوشته شده در دو شنبه 21 ارديبهشت 1398برچسب:,ساعت19:19توسط حمید | |

شعر زیر در رابطه با کدخدای بزرگ جلکان ملا احمد احمدی کاله سروده شد.

لامردون ملا احمد صد گَزهوایی   

                                  خوانین مهمونِسِن با تیپ شاهی

ملا احمد چادرزَید به دزاسدخون    

                                  خوانین مهمونسن وا پُی سُوارون

لولُمی لول خُومَی بازهم زِخُمُون مُرد 

                                 اُستخونم تَش گِرِهد خاکم باد برد

همه به کُرگَل کُنِن نازملااحمد به تُفنگس

                                شیرنرجرﺃت نکرد یاهِه به جَنگِس

مُوکه داکُم نیخوره زِگوشت پازِن

                                پا بزن به نیله، لاش سی کی بیارِن

اُسُکه صیادی بید خَلقون همه دیدِن

                                هرچی کُهنه صیاد بید لاش کَش مُوبیدِن

جلکون مُلک بُوُوم با خاک دالون

                                کُجِه رَهد ملااحمد ای شیردَورون

زِکوشکک تا به جلکون چادربه چادر

                                چی ملااحمد پیدا نداد به عهد نادر

قرآن ملا احمد زِ پوست آهو

                                بِدینِس به دُهدَرِس که بِس بِنِه بو

أشنیدُم پیا خووی مُرده زِ مالُم

                              تا قیامت نیرِوِه داغِس زِیادُم

ای دَدو أو بِم  بِده زِ أو پینَه

                             کُجه رَهد ملااحمد گرُزسَرسینه

أشنیدُم به جلکون به ایل کاله،مُرده پیاهی

                             هم غمخوار،هم مهموندار،هم کدخدایی

نیله سَوزِ ملا احمد لَغُم  کُهدَه

                            مُردِن ملاعبدحسین دلمِ سُهدِه

ملااحمد مهمون گِرِید سَربُرید میشِ کالی

                             مندنی مهمونِسِ دیروقت ایاهِه

 

+نوشته شده در جمعه 8 ارديبهشت 1396برچسب:کدخدای بزرگ جلکان و طایفه کاله,ساعت23:46توسط حمید | |

                           

اسدخان بهداروند

اسدخان بهداروند در زمان ‍‍‍‍پادشاهی فتحعلی شاه قاجار می زیست. در زمان شاه قاجار ریاست ایل هفت لنگ به عهده ی حبیب الله خان دورکی بود. اسدخان از اطاعت خان دورکی سر پیچید و خود ادعای ریاست ایل هفت لنگ را نمود. در این رقابت و مبارزه میان ایل هفت لنگ تفرقه و دو دستگی افتاد عده ای طرفدار حبیب الله خان و عده ای از اسدخان حمایت کردند حبیب الله خان دورکی از پشتیبانی شاه قاجار برخوردار بود او شخصیتی محکم و بسیار صبور و سیاستمدار داشت اما اسدخان خشن و دارای شجاعتی کم نظیر بود مرتبا" برای شاه قاجار و حبیب الله خان ایجاد مزاحمت می کرد.

اسدخان یاغی دولت بود ادعای پادشاهی می نمود به طوری که اغلب او را شاه اسد لقب می دادند دِژ اسدخان در خوزستان میان اندیکا و لالی واقع است و از حیث استحکام و سوق الجیشی بودن کم نظیر می باشد.

دژاسدخان کوهی است که اطراف آن پرتگاه و فقط یک راه عبور دارد قله دژ حدود سه هکتار زمین مزروعی است. محوطه ای بسیار با صفا با درختان انبوه و چشمه های آب فراوان. بر قله دژ عمارات و ساختمان های متعددی به چشم می خورد که در آن ها اقامتگاه اسدخان و جایگاه محبوسین و اسرا و استراحتگاه سپاهیانش دیده می شود. دروازه دز حدود ۱۷ پله معمولی و ۳۴ پله از سنگ های حجاری شده دارد و دروازبان دژ فقط همین مسیر را کنترل می کرد زیرا بقیه اطراف دژ پرتگاه بود.

اسدخان مرتبا" برای حکومت فتحعلی شاه ایجاد مزاحمت می کرد شاه قاجار از رفتار اسدخان به خشم آمده و محمدعلی میرزا را با عده ای جنگجو و سرباز مامور دستگیری وی نمود محمد علی میرزا با اردویش خود را به پای دژ اسدخان رساند اما استحکامات دژ و هوشیاری نگهبانان دروازه راه پیشروی به او نداد. محمدعلی میرزا اردوی خود را به فاصله ای دور منتقل کرد و خود با یک نفر به محل نگهبانی دژ رسید نگهبان به او ایست داد و او را متوقف ساخت. محمدعلی میرزا خطاب به نگهبان گفت: من برای خان پیغامی دارم. اسدخان را از موضوع مطلع کردند او پای دروازه آمد از دور محمدعلی میرزا را شناخت و به او بسیار احترام و اکرام نمود محمدعلی میرزا ماموریت خود را به اسدخان ابلاغ کرد و گفت که فتحعلی شاه با شما کار دارد. اسدخان مجددا" به دژ بازگشت و تدارک سفر و موجبات حرکت به سوی شاه را فراهم کرد. محمدعلی میرزا تعدادی اشرفی به خانواده او اعطا نمود اسدخان و شاهزاده محمدعلی میرزا حرکت کردند محمدعلی میرزا اسدخان را بسیار دوست می داشت شاهزاده از فتحعلی شاه خواهش کرد که از خطاهای گذشته اسدخان در گذرد و شاه نیز او را بخشید. پس از مدتی محمدعلی میرزا مریض شد او پنداشت که اگر بمیرد فتحعلی شاه اسدخان را خواهد کشت به همین منظور اسدخان مجددا" فرار کرد و خود را به دژ رساند مدتی در دژ باقی ماند اما شاه به خشم آمده و عده ای را به تعقیب او فرستاد روزی اسدخان به شکار رفته بود که ناگهان فرستادگان شاه از غفلت او استفاده و پس از محاصره او را دستگیر و نزد شاه بردند. شاه قاجار دستور داد تا اسدخان را زنده بگور کنند. اسدخان را به محل کندن قبر خودش بردند او مردی شجاع و تنومند بود از کندن قبر بدست چند نفر آدم ضعیف به خشم آمد بیل و کلنگ را از دست آنان گرفت و شروع به کندن قبر خود نمود این بار شجاعت اسدخان را به استحضار شاه رساندند فتحعلی شاه متعجب شده و از زنده بگور کردن او در گذشت در همین ایام شاه ایران با دولت فرانسه قرارداد نظامی داشت(سال۱٢٢٢ ه.ق) ناپلئون بناپارت جهت راهیابی به هندوستان می بایست از خاک ایران عبور کند ژنرال گاردان مامور آموزش نظامی ارتش ایران گردید چون در آن زمان برای ذوب سرب و گلوله های سربی و مسی توپ و تفنگ نیاز به ذغال بود مناسب ترین جایگاه در بختیاری بعلت وفور جنگل های بلوط و تولید هیزم و ذغال انتخاب شد.

شاه قاجار که اسدخان و حبیب الله خان را به زندان انداخته بود تصمیم گرفت که در قبال آزادی این دو خان بختیاری مسئولیت تهیه ذغال را به آنان بسپارد. فتحعلی شاه آنان را از زندان آزاد نمود تا هرکدام به منطقه خود رفته و به تهیه ذغال مشغول شوند. اسدخان که این شغل و سمت را برای خود ننگ می شمرد از تهیه ذغال سرپیچی کرد اما حبیب الله خان مدتی زیادی آن کار را انجام داد تا محبوبیتی نزد شاه بدست آورد و خشم شاه را علیه اسدخان برانگیخت طولی نکشید که نیروهای دولتی با حبیب الله خان دورکی ا‍‍‍ئتلاف نموده و علیه اسخان قیام کردند. سال۱٢٢۷ ه.ق هنگامی که اسدخان همراه با ایل خود کوچ پاییزه را شروع کرده بود در محلی بنام کلنگجی واقع در زردکوه مورد محاصره قوای دولتی و توپچی های فرانسوی و ایل دورکی قرار گرفت. این سه قدرت عظیم راه عبور اسدخان و ایل بهداروند را بستند و آنان را به محاصره خود در آوردند. این جنگ که در تاریخ بختیاری کم نظیر است بنام جنگ کلنگچی معروف شد در این جنگ اسدخان و ایلش آن چنان رشادت و ایستادگی کردند که دشمنان را به شگفتی وا داشتند. وقتی ایل بهداروند در محاصره قرار گرفت اسدخان دستور داد تا احشام زیادی را کشته و از کشته ها پله هایی برای عبور از صخره ها بسازند.

اسدخان به همین شیوه توانست خود و ایلش را به آنسوی زردکوه برساند در این جنگ تلفات زیادی به هر دو دسته وارد آمد. اسدخان پس از چند روز خسته و ناتوان خود را به دِژملکان (دژ اسدخان) رساند و استحکامات مهمتر و بیشتری را بوجود آورد شجاعت و دلاورمردی اسدخان در ایران کم نظیر بود او هیچ وقت زیر بار ظلم نمی رفت و تن به ذلت نمی داد. اسدخان را شاه اسد می نامیدند و به اسدخان شیرکش نیز معروف بود.

می گویند روزی در بیشه ای شیری اسب او را کشت زن اسدخان گفت آن چه شیری است که اسب شیر را می کشد؟ اسدخان شمشیری به دست گرفت و روانه بیشه شد و در حالی که شیر مشغول خوردن لاشه ی اسب بود به او حمله برد و با شمشیر شیر را به هلاکت رساند. به همین منظور به اسدخان شیرکش معروف است. اسدخان هیکلی تنومند و ابروانی پرپشت داشت و چپ دست بود و کلاه نمدی سفید به سر و قبای زرد رنگ و چاکداری به تن می کرد. هیچ دشمن خارجی نتوانست بر او غلبه کند اما جای تأسف است که چند بار توسط خویشان خود دچار دردسر و آشفتگی گردید. از جمله خیانت عموزاده اش داود خان که روزی در غیاب اسدخان دِژ را به تصرف در آورد. اسدخان بیشتر عمر خود را در کشمکش ها و مبارزات دولتی و ایل سپری کرد و به علت خیانت بعضی از خویشان و بستگان خود از منطقه بختیاری خارج گردید و به ایل قشقائی پناه برد دختر اسدخان همسر مرتضی قلی خان قشقائی بود. اسدخان همواره همراه ایل ییلاق و قشلاق می نمود زمان ییلاق در منطقه چغاخور و بیرگان بسر می برد و در زمان قشلاق در محل دز ملکان (دژاسدخان) و جلکان (شهرجنت مکان) از توابع شهرستان شوشتر و گتوند می زیست. هم اکنون چندین خانوار از نژاد او بنام اسدی ها در شهرجنت مکان بسر می برند که افرادی مقتدر و خویشتن دارند و به امور کشاورزی اشتغال دارند و مورد احترام مردم هستند.


 

+نوشته شده در پنج شنبه 5 ارديبهشت 1394برچسب:اسدخان شیرکش,ساعت18:35توسط حمید | |

 

 

          

شعرزیر در وصف آمندنی بک کاله که در شکار مهارت بالایی داشت سروده شد.

 

 

اَراِخوی شکار کُنی بِیَو بریم به زردِه

                                          بزنیم بَرد زَید چنبرینِه لازا به گَردِن

اَراِخوی شکار کُنی بِیَو بریم به لیلَه

                                     بزنیم بَرد زَید چنبرینِه لازا به سینه

اَراِخوی شکار کُنی بِیَو بریم به کُلُنچی

                                     پازَنون عَلوس عَلوس لازا به تِشنی

                 

 

+نوشته شده در سه شنبه 31 فروردين 1394برچسب:به یاد آمندنی بک کاله,ساعت19:50توسط حمید | |

 

همه جونُم  فدای  بختیاری

ز تاریخ  کُهن مَند یادگاری

به مردی مردمونش تا ندارن

چه شیرن تا همیشه بیقرارن

به یاد سرزمین    بختیاری

بکُن هیجار به یاد بختیاری

تفنگا برنو و تیپ کدخدایی

سَوارون غیور   بختیاری ...

+نوشته شده در یک شنبه 6 مرداد 1392برچسب:,ساعت22:49توسط حمید | |

 

 

 

شعر بختیاری زمزمه جویبار زلالی است که از باورهای پاک انسانی – ملی و قومی سرچشمه گرفته و در شاخه ای پر خروش از بستر کهن زبان فارسی جاری است .

کم بیا و کم برو ای باد شو گرد مو ترسم کافر دلی به تو ونه درد

کم بیا و کم برو ای باد شب گرد من می ترسم آدم سنگدلی به تو تیر بزند

شعر محلی بختیاری ، آرام و حزین در کهن سرزمینی به قدمت تاریخ انسان هوشمند و در گسترده وسیع در عرصه گاه بختیاری به حرکت فرهنگی خود که بسط ، توسعه و پایداری زبان اصیل فارسی با گویش محلی بختیاری بختیاری ادامه می دهد .

کاشکی مرغی بیدم به منه حوشت ور چینم دانه برنجبه زیر کوشت

ای کاش مرغی بودم در حیاط خانه ات برمی داشتم دانه های برنج اطراف کفشهایت

این اشعار که در حوزه ادبیات گرفتاری و شفاهی این مردمان جایگاه ویژه ای دارد ، شعری است پرشور و روایی ، ساده ، خالی از هر گونه تصنع و بدور از صنایع پیچیده شعری با همان ساختار ادبیات فولکولوریک و برخاسته از تودهه ای عام روستایی – عشایری ولی با زبانی خلاق که کمتر تابع قواعد عروض و بیشتر در دوران هجایی سینه به سینه نسل های بعدی رسیده و شاعر و سراینده مشخص ندارند . ولی در سیر تکاملی خود با حفظ جوهره اصلی پیرایه هایی را پذیرفته و محمل اصالتهای بومی و ارزش های قومی مردمانی است که نمادی هستند عینی از عنصر کهن ایرانی .

شعر محلی بختیاری با بافتی موسیقیایی که بدون موسیقی حیاتی ندارد و جلوه ای به گونه ای که آمیزش « درهم » شدن و امتزاج این دو که جدایی ناپذیرند ، با حفظ سرشت ادبیات مردمی ( فولکولوریک ) – جلوه جلایی پیدا کرده که عمق ناپیدای روح پاک انسانی در آن متجلی می شود . یقیناً و در بررسی های کارشناسانه ، به این نتیجه می رسیم که طبیعت و ساختار اشعار هجایی بالاخص سه هجایی که در مایه ها و قواعد عروض نمی گنجد ، صرفاً برای آواره خوانی است. مانند اشعار سه هجایی خسروانی باربد و نکیسا که برای موسیقی و آواز سروده می شوند و این می تواند جاپایی تاریخی باشد از پیوندهای این مردمان با ایرانیان کهن .

بهار اوی  وا گل گندم ( بهار آمد با گل گندم )

مو تی نا با درد تو مندم ( من تنها با درد عشق تو ماندم )

تا که مو تونه دیدم جون ز دل بریدم ( تا که ترا دیدم جان دل در راه تو نهادم )

مردم و حرف عشق ز لبت به خدا نشنیدم ( مردم آخر و حرف عشق از لبانت نشنیدم )

تمامی یا اکثر اشعار به صورت آواز و به قول بختیاری ها ( بیت خوانی ) خوانده می شود و در جای جای سرزمین بختیاری هر بیت ان به مناسبتی و برای ابراز موضوعی و بیان مکنونات قلبی با ملودی های مختلف سروده شده و آینه ای از خلقیات و روحیات این قوم دیرپا و پر تلاطم از غم و شادی ، عشق و محبت و مهربانی و بلندای کوههای سر به فلک کشیده زرد کوه ، تاراز . . .

شوهه و بال رود به خدا خیلی دلنشین ( شب مه و کنار رود به خدا خیلی دلنشین است )

مو که یارم ایچو نید به خدا دلم پر ز خین ( من که محبوبم اینجا نیست دلم پر ز خون است )

عاشقی موز خوت ای به خدا غمت چه گرونه ( عاشقی برازنده خودت می باشد به خدا غمت چه سنگین است )

هر کس که عاشق نبو قدرت ندونه ( هر کس که عاشق نباشد قدر تو را نمی داند )

 

تقسیم بندی های معمول شعری چه از نظر محتوا و چه از نظر فرم و شکل که در ادبیات ما مشهور و محسوس و استفاده شده است . مانند تغزلی ، حماسی ، حکمتی و فلسفی در شعر بختیاری کم و بیش به چشم می خورد ، ولی آنچه که بیشتر مشهور است و با روحیات ظریف این مردمان همسازی دارد و میدان فرازی است برای شاعران و سرایندگان ناشناس ، بیابان تغزلی است که در سوز و گدازهای عاشقانه ، جدایی ها فراق و دوری ها و یا سوگیانه ها و مرثیه ها ی بسیار حزین و غم انگیز « گارکریوه» که به صورت همسرایی و هماهنگ توسط زنان و با کمک موسیقی خوانده می شود ، متجلی می شود .

 

+نوشته شده در پنج شنبه 3 مرداد 1392برچسب:عاشقانه های بختیاری,ساعت10:54توسط حمید | |

 

افق شعر و ادبیات بختیاری

اگر هم اکنون صحبت از شعر بختیاری شود همگان یادشان به یک سری دو بیتی ها ی زیبا ودوست داشتنی می افتد که بسیار گیرا  جذاب پر از احساس ساده  و روان هستند

این دوبیتی ها دیریست که جزئی از زندگی بختیاری ها شده اند وبخیاری ها با آن انس گرفته اند  این اشعار در عروسی ها  و دومه لالی  ها و عزاداری ها  وگوگریو ها  و آواز ها و....شر کت فعال دارند وعرصه را بر سایر قالب های شعری تنگ کرده اند.

 

سایر قالب های شعری  به انزوا رفته اند  و فقط  گاه گاهی غزل هایی  یا  مثنوی هایی سروده می شوند مثل آثار بهمن علاالدین یا  داراب افسر ولی  بازهم در اذهان بختیاری ها  شعر هما ن دوبیتی است!!!!

 

ولی این دوبیتی ها  اگر چه زبانی  گویا  برای  بیان زندگی و آرمان های بختیاری هاست ولی اشکالاتی را هم به وجود آورده است

 

از جمله این که زبان شعر دقیقا همان  زبان  گفتا ر است وامروزه به شدت در شعر بختیاری نیاز به ایجاد  سبک مجزای ادبی  احساس می شود  که بتواند  ارائه  دهنده ی  آثار  فاخر  وارزشمندی  باشد


+نوشته شده در جمعه 28 تير 1392برچسب:,ساعت23:34توسط حمید | |

                                                                                    زنان عشاير چهار محال و بختياري هنگام فعاليت روزانه

 

                                                                   به بختیاریهای اصیل و با اصالت

کُر تو دونی که  مو کینم  سایه تو؟

مشکِ دُویُم مشکِ دُویُم مشکِ دُو!

 

بَسکه ئی زَنگل وُ دُرگل مینِ مال

هِی اِخوندِن  مینِ گوشِ مو  سُرو

 

از  دلاور  مردیِ   شیرونِ    لُر

سینه دارم  پُر  زِ  رازِ  بی  دُرو

 

تا اِخُم حرفی زَنُم سی مردِمون

بُمْ اِگُن بی دُنگ با مَشکِ کَلو!

 

سی یو تَرسِن زِخووی لُر بِگُم

بَستِنه وُر بیخِ  تِشنی  مو  پَرو

 

بُغض کِردم بَسکه خَردُم خینِ دل

خین اِیاهه  اِز  تِیا  چی  اَووِ رُو

 

یَه  دِلی دارُم  پُر  اِز  ئی روزگار

دست و  پامه  بَستِنه  به دارِ چو

 

هِی بَرِن و هِی  اِیارِن  بی جهت

بُم اِگُن  از  غیرتِ لُر  چی  مَگو

 

سی یوکه دی مو نَمهنُم مینِ مال

هَم اِگُن بُمْ بی کلاسی هَم چِرُو

 

دی یونون اَو هم به حَلقُم نی کُنن

لاشِ  مو آبیده  چی  مُرده  کَئو

 

هَم زِ مالا هم زِ دِه کِردن به  دَر

نوکری وِردِن زِ جِنسِ لیشِ  رو

 

دَس به سینه ٬ پیلکی و بی زَوون

تا که  نَشناسِن  لُرون  نَسلُِ  نو

 

 

 

+نوشته شده در یک شنبه 23 تير 1392برچسب:مشک دو,ساعت12:1توسط حمید | |

 

از خود گذشتگی عاشق در اشعار بختیاری بسیار نمایان است آنجا که می گوید:

 

چی بالَــِن یَه بال بزن بیو سر لونت        جون مُو  و عمر مُو بیو سر جونت

یاد آور شعر نظامی از زبان مجنون در عشق به لیلی است که:

از عمر من آنچه هست برجای                  بستان و به عمر لیلی افزای

یا آنجا که می گوید:

 

تیـَلُـم جای تیلت خُم کور بگردم      قربون قد وبالات دورت بگردم

برگردان: چشمانم را به جای چشمهایت در حدقه ات می نشانم  و خودم با کوری زندگی میکنم.

دیدگان خود را نثار معشوق می کند و خود تاریک چشم ولی روشن دل به عشق خود ادامه می دهد.

 

اما مهمترین ویژگی شعر بختیاری را می توان پیوند عشق و حماسه دانست همان مشخصه ی که وجود آن باعث زیبایی دو چندان داستان زال و رودابه در شاهنامه ی فردوسی است.

در شعر بختیاری همیشه برنو بلند و پنج تیر پرون می نالند و اسب و مادیون می تازند.به این شعر دقت بفرمایید:

 تفنگ دردت به جونم            تفنگ بی تو نمونم 

  تفنگ تا تـُونه دارم غم ندارم ای برارُم        رقیق روز روشن شو تارم

شاعر درد تفنگ را به جان می خرد و نمی خواهد بدون آن زنده باشد تفنگ برادر وفادر و رفیق شفیق شب های تار اوست.

 

در شعر عاشق همه چیز را فدای معشوق می کند به جز تفنگ و اینجاست که عشق مغلوب حماسه می شود.

هر چی دارم قربونت غیر تفنگم       یه امشو مهمونتم سحر به جنگم

 چشم یار تفنگ است گیسوی او کمند است و تصنیف تیه کال برنو اوج این پیوند است. در اشعار لری هر جا سخن از یار است اسب و تفنگ هم به کار است.

 

چه خش اسب کهر دولول ته پر       بزنی کوک و تهی ری خدمت گل

برگردان: چه خوشایند است که با تفنگ دولول  و اسب کهر به شکار کبک و تیهو بپردازی و بعد بخدمت یار بروی.

 

وردارم پنج تیر پرون برم ومازه بزنم          کوک من بال سی یار تازه

برگردان: تفنگ پنج تیرم را بردارم و بر فراز تپه ها بروم  و کبک در حال پرواز را برای محبوب  تازه وصال شکار کنم.

برای عاشق و حماسه ساز لر بسی خوشایند است اگر ابزار جنگش را معشوقه به دستش دهد که از دید روانشناسی قابل توجه است.

 

گل بیا زنارمه شال و قطارم        مُردن بند تشی ننگه وبارم

برگردان: مردن در بستر و کنار آتش برای من ننگ آور است ای یار تفنگ و قطار فشنگ من را برایم بیاور.

 

بیو مِن ایلمون با زین و اسبم      بده برنو طلام ای دُور به ِدسُم

برگردان: ای دختر به ایل بیا واسب زین کرده ی مرا با خود بیاور و برنوی طلاییم را تو به دستم بده

نقش حماسه در فرهنگ لر تا جایی است که داماد لر برای رو نمایی عروس به او خنجر مرصع هدیه می دهد.

 

من دس آقا دوماد خنجر دونه نشون       دادشه دَس عروس گو بگرش سی ری گشون

در دست داماد خنجری دانه نشان است آن را به عروس می دهد و می گوید این را برای رونمایی بپذیر.

 

همچنین( نقش کـِل ) در اشعار حماسی بختیاری  نیز از این منظر قابل توجه است. مرد از زن می خواهد در هنگامه ی رزم کـِل بزند و این کـِل مارشی است که جنگجوی بختیاری را به هیجان می آورد چنانکه از زبان خان بختیاری  شیر علی مردان خطاب به همسرش آمده که:

 بی عروس تو کـِل بزن تا مُ کنم جنگ                    شمشیُرم به گِل زنم سی ایل چار لنگ

 

یا جای دیگری در تصنیف کُر بختیاری آمده که :

قطارانه پر بکن بنشین بر سنگ         سه تا کِل با یک بزن گِوتم بکن بَنگ

برگردان :قطار تفنگت را از فشنگ پر کن  و در کنار یک سنگ پناه بگیر و با کل زدن برادرت را خبردار کن.

 

حماسه ساز بختیاری عاشق کــِل است تا جایی که در هنگام مرگ این کِل خوابش را آرام می سازد.

دودری بشکن بیو به سرمزارم       کِل بزن سُرو بخون واکن قطارم

برگردان: ای دختر روانه شو و برسر مزارم بیا  کل بزن  و سرود بخوان و شال و قطارم را باز کن

 

یـَل در شعر بختیاری (کــُر بی دا است) یعنی پسری که مادری ندارد تا در سوگ او بنالد  به همین سبب هم نگرانی ندارد و شجاعتش دو چندان می شود.

کر بی دا ایخوم برنو سر شون          نبینه دشمنون پشتش به میدون

 پسر بی مادر  و شجاعی می خواهم که تفنگ برنو بر شانه هایش حمایل باشد و دشمن نتواند عقب نشینی او را ببیند.

اشعار حماسی بختیاری بسیار زیاد  و قابل توجه هستند البته خلاف حماسه های ملی که معمولا عنصر تخیل  و وجود قدرت های ماورایی  و شکل داستانی  مهمترین ویژگی آنهاست  اشعارحماسی بختیاری  واقعیت دارند  و عنصر تخیل در آنها کمتر دیده می شود. در لرستان" ترانه دایه دایه وقت جنگه" ،" تفنگ دردت به جونم" در اشعار بختیاری ترانه ی "جنگ جنگه  تـَرک جنگ سی مُو ننگه" اشعار مربوط به دلاوری های شیر علی مردان خان بختیاری و دیگر دلاوران بختیاری مانند " آمندنی بک کاله" همچنین تصنیف "مر جنگ مر جنگه خدا دونه جنگ تفنگه" و در اشعار حماسی بویر احمد می توان به اشعار  مربوط به دلاوری های کی لهراسب  و میر غلام می توان اشاره کرد.                                     

+نوشته شده در جمعه 22 تير 1392برچسب:آ مندنی بک کاله,ساعت23:35توسط حمید | |

3

ما بخت و يار ايرانيم

مهد شيران و دليرانيم

زندگيمان كوچ

نه همچو شهريان بي روح و پوچ

كوچ يعني تكاپو

نفرين بر تخت قاپو

كوچ يعني جنب و جوش

گله و اسب  و برنو به دوش

كوچ يعني دوري از ماندن و سكون

رهايي از قيد زمان و مكان

زندگي يعني حركت

حركت براي زندگي

بدور از يوغ بندگي

مرز بين  فصلها  را  حس  مي كنم

شب براي من  براستي شب  است

روز آفتاب و شب ستاره هم پاي من است

كوه استقامت و صلابت و استواري  خود را فقط در من ديد

گرما و سرما با من آشنايند

دشت كف دست من است

آري برف و باران  رحمت خداست برمردمان ايل

طبيعت همه وجود من است

غم رفتن اطرافيانم واقعا" جانسوز است

شادي دورو برم شادي من است

معناي واقعي برادري را من مي دانم

ترجمان بي ريايي را از من بپرس

گفتار و رفتار آريايي را از من بپرس

نفت آمد و سياهم كرد

جان آمد و تباهم كرد

مهمان نوازي يعني سربريدن گوسفند و كباب

مايه گذاشتن از آنچه داري با احساس ناب

زندگيم همچو رود جاريست

نه همچو شهر يها تكراريست

كوچ يعني رنجي هزار

حاصلش گنجي بيشمار

لباسمان همه يكيست

نه همچون شما رنگي برنگ

چه از لباس چه از درون

لباسمان نشان يكرنگي ماست

بالاتر از سياهي رنگ نيست

رنگ سياه دبيت و كلاه ننگ نيست

بختياري يعني كس بودن

يعني ايل و تبار

بودم و بودم و بودم وبود

سيلي آمد آنچه داشتيم را ربود

زندگي جاريم آب  زلال و رواني بود

شهري شد و مرداب شد

بخت با من يار نشد و خواب شد

از اين ترسم كه اين مرداب باتلاقي شود

من در آن غرق شوم

ودر روزمرگي شهر خود را تكرار كنم

واين را آرام گفت

اين قصه آخرين كوچ من بود

 

+نوشته شده در جمعه 14 تير 1392برچسب:,ساعت18:40توسط حمید | |

تفنگ بختیاری وقت خَو نی    تفنگ بختیاری وقت خواب نیست
ز شیرون نرم شیری به دَو نی     از مردان شیر مانندم دیگر شیری به میدان نیست
تفنگ بختیاری جنگ الانه        تفنگ بختیاری جنگ همین الانه
بکن واکل برن فرهنگ مانه       بیدار شو که دارن فرهنگ مارا نابود میکنن
تفنگ بختیاری جز قلم نی       تفنگ بختباری جز قلم نیست
ندونی جنگ ما جنگ تفنگ نی مگر نمیدانی که دیگر جنگ ما جنگ تفنگ نیست
گذشته روزگار جنگ برنو           روزگارجنگ با تفنگ برنو تمام شده
قلم جاسه گرید تا کی کنی خَو   حالا جنگ را با قلم باید انجام داد تا کی خود را به خواب بزنیم
به خاک بختیاری ریشه دارم      ریشه ی من در خاک بختیاری است
همیشه تا ابد یو افتخارم             همیشه تا ابد این افتخارم است
قلم به جیومه توفنگ به حونه    قلمم را در جیبم آماده گذاشته ام و تفنگ جنگیه ام را در خانه،
تفنگ ما هَمی فرهنگمونه         اصلی ترین سلاح ما فرهنگ ماست
خدایا سر زمین بختیاری          پروردگارا سرزمین بختیاری
پر از مردون مرد سردیاری        پر از مردان بزرگ و سردیار است
بله پشتم پره به مردمونوم        من با اتکا به مردمانم این سخن را میگویم
به ایلوم به زمینوم به زبونوم     پشتیبانی من برای این ادعا ایلم ، سرزمینم ، و زبانم می باشد
به کورش به کریم خان به بزرگُن  به پشتیبانی کوروش کبیر و کریم خان زند و دیگر بزرگان و افتخار آفرینان بختیاری این کلام را میگویم
که ساختن ملک شیر افکن ایرون    که این بزرگان به ساخت ملک شیر افکن ایران کمک کردند
تفنگ برنوم دی وقت خَو نی          ای تفنگ برنوم دیگر بیدار شو که حالا وقت خوابیدن نیست
بکن واکل دیه شیری به دو نی       بلند شو از خواب که دیگر شیری به میدان نیست
به یادت مَی نَمند تفنگ ز کینه     ای تفنگ مگر یادت نیست دست چه مردان بزرگی بودی
بگو سردار اسعد تهران زکینه       ای سردار اسد (فاتح تهران ) بگو تهران را چکسی فتح کرد (در دوران مشروطه یکی از پایگذاران اولیه ی مشروطه سردار اسعد بختیاری بود که تهران را فتح کرد
همی خوس افتخاره تا همیشه      تا تاریخ هست این افتخار قوم بختیاریست
که مشروطه ز ایما بید ز ریشه     که پایگذاران مشروطه بختیاری ها بودند

 

+نوشته شده در پنج شنبه 13 تير 1392برچسب:,ساعت13:48توسط حمید | |

http://zang1.persiangig.com/mandir%20%20site/zan5.jpg

غزلی
 به زبان بختیاری

***

بشکَنه پـام  اَیَـــر بی تــو  بِنُـم پـا  بــه بهشت

پایم بشکند اگر بدون تو پا به بهشت بگذارم


وا بِمیــرُم سَـرُم  اَر  بی تــو  بِنُـم سَر بـالِشت

باید بمیرم اگر سرم را بدون تو بر سر بالش بگذارم


سی دلِ  صـــورت اسـپیـد و تـیـا کـــــال ِ تُـنِـه

برای روی سفید و چشمهای کال تو است

 

طِی تَشِ عشــق مـو اَر ریس سیاهه اَنگِشت
 اگر در برابر آتش عشق من روی زغال سیاه است

نـیــره یـــــاد ِ تــــو  ز ِ ویــــرُم کــه خدا روز ازل

یاد تو از خاطرم نمی رود که خداوند در روز ازل


خاک مون وا اَوِه عِشق ِتو هِویـر کِرد و شِرشت
خاک مرا با آب عشق تو خمیر کرد و ورز داد


خــالَــکِ نُفتِـت و بُـرگ ِ خَلِت و  کِـلمِـن ِ میت

خالک دماغ تو و ابروی خمیده ات و موهای پرپشتت


فُرصت ِ عشوه فروهـدِن سی دُوَرگَل نَهلِشت
فرصت عشوه فروختن برای دخترها نگذاشته است

  
فیــــل از لشکــر مــوریــــز نــــداره تـی تَــرس

فیل چشم ترسی از لشکر موریانه ندارد


ایـگُـــروسِـــه ز ِ وَر ِ دال هــــزارتـــــا بِنـگِـشت
هزارتا گنجشک از برابر عقاب می گریزد

اَورِنِــه  هَـــرچِـــه بِمُــژنــی بــه مِنِس نید اَوی

ابر را هرچه چنگ بزنی داخلش آبی نیست


حُشک وابیــدِه قنـاتــا  و  اَوی نی سَر ِ کِشت
 قنات ها خشک شده اند و آبی بر سر کشت نیست

مـــا اَیَـــــر غـــرق ِ گُنـــاهیم و خــدا لَـج کِرده

ما اگر غرق گناه هستیم و خداوند لج کرده است


سی دِلِ لاله ی وَحشی سیچِه نیبـاره بِشت
 برای دل لاله ی وحشی چرا باران نمی بارد




معنی برخی واژه ها:
===========


اَیَر = اگر
بِنُم = بگذارم
وا بِمیرُم = باید بمیرم
اَر = اگر
بالِشت = بالش
سی = برای
اسپید = سفید
تیا = چشمها
کال = سبز ( تیا کال = چشمهایی که رنگ متفاوت از معمول دارند مثل سبز , آبی و ..)
طِی = پیش ِ - کنار ِ - پهلوی ِ
تَش =آتش
ریس = رویش
انگِشت = زغال
نیره = نمی رود
ویرُم = یادم
خاک مون = خاک مرا
اَوِه = آب ِ
هِویـر = خمیر
شِرشت = ورز داد ( ورز دادن خمیر )
خالَک = خالک زیور آلاتی است که به پره ی دماغ ( نُفت )نصب می کنند . از جنس نقره یا طلا
نُفتِت = دماغت ( نُفت = دماغ )
بُرگ ِ خَلِت = ابروی خمیده ات ( بُرگ = ابرو - خَل = خمیده )
کلمِنِ میت = خرمن مو . به انبوه موهای پرپشت زنان می گویند کلمن

فروهدِن = فروختن
سی دُوَرگَل = برای دخترها
نَهلِشت = نگذاشت
موریز = موریانه
تی تَرس = چشم ترس
ایگُروسِه = می گریزد
وَرِه = برابر ِ - مقابل ِ
دال = عقاب
بنگِشت = گُنجشک
اَورِنِه = ابر را
ار که بِمُژنی = اگر که چنگ بزنی
به مِنِس = داخلش
نید اَوی = آبی نیست
حُشک = خُشک
وابیده = شده است
قناتا = قنات ها
کِشت = حاصل - مزرعه
سیچه = برای چه
نیبارِه = نمی بارد
بِشت = باران

+نوشته شده در یک شنبه 9 تير 1392برچسب:,ساعت20:12توسط حمید | |

يكي از زنان عشاير چهار محال و بختياري هنگام فعاليت روزانه

+نوشته شده در شنبه 9 تير 1392برچسب:,ساعت19:15توسط حمید | |

3

+نوشته شده در دو شنبه 9 تير 1392برچسب:,ساعت19:10توسط حمید | |